مراحل رشد و تکامل کودک

مراحل رشد و تکامل کودک

رشد و تکامل کودک همیشه یکی از مسایلی است که بسیاری از مادران درگیر آن هستند و غالبا در حال حساب و کتاب کردن و نمودار کشی و مقایسه ...به سر می برند. شما با استفاده از ابزارهای رشد کودک ماماسایت ، می توانید بصورت مجازی یک نمودار رشد استاندارد برای کودک تان رسم کنید و رشد کودک را فقط از این طریق مشاهده و پایش کنید (نه مقایسه با اطرافیان)

برای اینکه نمودار رشد کودک خود را بطور مجازی رسم کنید ، روی هر کدام از لینکهای زیر کلیک کنید :

نمودار رشد قد

نمودار وزن

نمودار دورسر

نمودار دور بازو

نمودار وزن به قد

مهم ترین نکته این است که باید بدانید : «کودکان با سرعت های متفاوتی مراحل رشد وتکامل را طی می کنند»  و از نظر جسمانی ، یادگیری ، هوش ، استعداد و....با یکدیگر تفاوت دارند ودر نتیجه همه مراحل رشد وتکامل در تمام کودکان یکسان نمی باشد .  بنایراین هرگز کودک خود را با سایر کودکانی که در اطرافتان هستند مقایسه نکنید. مثلا کودکی ممکن اسن دندان در آوردنش زودتر باشد ، اما راه رفتن ش به نسبت دیر تر .

تعریف رشد:

رشد  یعنی افزایش اندازه های فیزیکی بدن از جمله وزن  و قد.

افزایش وزن

 وزن  طبیعی یک نوزاد در زمان تولد بین 2500 تا 4500 گرم است. نوزادان در روزهای اول  بعد از تولد، ممکن است مقداری از وزن شان را از دست بدهند که این مقدار حدود 10درصد وزن تولد است. اما این کاهش وزن نوزاد نگران کننده نیست .این کمبود وزن از هفته ی دوم جبران می شود و از زمانی که کودک بتواند به خوبی شیر بخورد و آن را هضم کند بر وزنش اضافه می شود. شما  ماه به ماه متوجه اضافه شدن وزن کودک، افزایش قد و بیشتر شدن توانایی های کودک خود خواهید شد.

بطور تقریبی می شود گفت :

• وزن کودک در 5 ماهگی دو برابر حین تولد است.
• وزن کودک در یک سالگی 3 برابر حین تولد است.
• وزن کودک در دو سالگی 4 برابر  وزن حین تولد می شود.

عوامل موثر بر رشد نوزاد: 

وزن موقع تولد - تغذیه درست -  وراثت -  مسائل عاطفی و روانی و ...

هر کدام از این موارد می تواند رشد کودک را تحت تاثیر قرار دهد .دو عامل ژنتیک و محیط زندگی کودک از مهم ترین عوامل می باشد که تاثیر زیادی بر رشد کودک دارد .

افزایش قد

• قد نوزادان در زمان تولد حدود  55-45 سانتی متراست.
• قد نوزاد در یک سالگی حدودا" به 75 سانتی متر می رسد.

آسان ترین روش برای برای پی بردن به چگونگی رشد و ارزیابی سلامت کودک وزن کردن منظم کودک می باشد. سازمان جهانی بهداشت توصیه می كند كه وزن كودكان تا سن 36 ماهگی همه ماهه اندازه گیری و میزان رشد آنان ارزیابی شود. درکشور ما معمولا "کودکان را در سال اول زندگی هر  ماه یک بار، در سال دوم زندگی هر دو ماه یک بار در سال سوم هر سه ماه یک بار وزن می کنند. وزن کردن مرتب کودک و ثبت وزن او در کارت مخصوص مراقبت و رسم منحنی رشد به والدین کمک می کند از روند درست رشد کودک مطمئن شوند.

کارت منحنی رشد به بیان ساده سه حالت می تواند داشته باشد:

1. اگر وزن کودک هر ماه اضافه شده باشد و منحنی رشد سیر صعودی داشته باشد نشانگر وضعیت مطلوب رشد و تغذیه کودک است
2.  اگر وزن کودک در چند مرحله٬ ثابت و منحنی رشد به صورت افقی باشد٬ این یک علامت هشداردهنده است و باید به این امر مهم توجه شود احتمال دارد نوزاد از نظر تغدیه وضعیت درستی نداشته باشد
3. اگر وزن کودک کاهش پیدا کرده و منحنی رشد سیر نزولی داشته باشد٬ وضعیت خطرناک است و باید حتماً به پزشک مراجع شود.تا علل این کاهش وزن بررسی شود.

تکامل شیرخوار از بدو تولد تا یک سالگی

• بدو تولد: نوزاد در زمان تولد قدرت مکیدن و بلعیدن دارد.
• یک ماهگی: در حال خوابیده بر شکم چانه را بالا می آورد ولبخند می زند اما معنا دار نیست . نور یا جسم متحرک را دنبال می کند .
• دو ماهگی: لبخند می زند، شروع به گردن گرفتن می کند، با چشم بدنبال صدا می گردد.
• سه ماهگی: لبخند معنا دار می زند،  گردن می گیرد،  جسم متحرك را با چشم دنبال می كند،  وقتی چیزی در دست او می گذارید آن را می گیرد،از خود صداهای مختلف در اورده وشروع به دست وپا زدن می کند.
• چهار ماهگی: در پاسخ به خنده دیگران می خندد، اگر از حالت خوابیده او را بلند کنید سر به پشت نمی افتد، سر خود را به طرف صداها می چر خاند، . دستش را برای گرفتن اشیاء دراز می کند، با چشم ها شیء متحرک را تعقیب می کند، والدین خود را می شناسد .
• پنج ماهگی: با صدای بلند می خندد ، به صدای ملایم موسیقی گوش می دهد . اشیا را با دست گرفته و به سمت دهان می برد ، بین 6-5 ماهگی می غلطد.
• شش ماهگی تا هفت ماهگی: مادر را کاملا می شناسد،  نسبت به قیافه آشنا ها توجه نشان می دهد، نسبت به غریبه ها واکنش نشان می دهد ،  اشیا را از یک دست به دست دیگر می دهد شروع به خزیدن می کند از پشت به شکم برمی گردد به طرف صدا ها برمی گردد .
• هشت ماهگی: بدون حمایت کسی خودش به راحتی می نشیند،  از حالت نشسته می تواند به پشت یا شکم بخوابد، تقریبا تمام کودکان تا 9 ماهگی بدون کمک می نشیند . نخستین دندانها 6 تا 8 ماهگی ظاهر خواهند شد. ابتدا دندان پیشین در فک پایین ظاهر می شود و سپس در فک بالایی چهار دندان ظاهر می شود.
• نه ماهگی:  خودش غذا می خورد. کلمه «بابا و ماما» را می گوید،  بای بای می کند،  با دقت به صداهای آشنا گوش می دهد  ، بدون کمک می نشیند ، اشیا کوچیک را برمی دارد .
• ده ماهگی: چهار دست و پا می رود چند لحظه بدون کمک می ایستد اگر دو دستش را بگیرند راه می رود .
• یازده ماهگی: در حالت نشسته روی زمین می چرخد، در حالی که دو دستش را گرفته اید می تواند راه برود.

تکامل کودک بالای یک سال

•  یک سالگی:  با کمک راه می رود.تقلید اجتماعی دارد. علاوه بر مامان و بابا چند کلمه دیگر مانند آب و نان را می گوید حداقل 3 دندان دارد.به اسمش پاسخ می دهد.
• 15 ماهگی: بخوبی راه میرود. می تواند بسمت عقب راه برود، از قاشق و چنگال استفاده می کند،  دستورات را اجرا می کند:
• 18 ماهگی: می دود و به توپ ضربه می زند. لباسهایش را درمی آورد. چهار مکعب را روی هم می گذارد ، كتاب را به صورت چند برگی چند برگ ورق می زند، حدود 10 كلمه را می گوید . تقریبا تمام کودکان تا 18 ماهگی می توانند بدون کمک 10 قدم راه بروند و به قسمت های از بدنشان  اشاره کنند .
• دو سالگی:  از پله بالا و پایین میرود،  اشیا را به بالا پرتاب می کند،  شش مکعب را روی هم می گذارد، دستهایش را می شوید و خشک می کند، لباسش را می پوشد می تواند مسواک بزند ، جمله دو کلمه ای می گوید.
• سه سالگی: سه چرخه سوار می شود، به تنهایی لباس می پوشد اما دکمه ها را نمی تواند ببندد، سوال می کند ، تا ۱۰ شماره می شمارد کلمات جمع را می تواند بکار برد، خودش غذا می خورد.

و در انتها مادران عزیز  توجه داشته باشید که« هر چه کیفیت مراقبت و نگهداری والدین خصوصاً در سه سال اول زندگی بهتر باشد و آن ها توجه بیشتری نسبت به کودک داشته باشند ، رشد و تکامل کودک نیز به همان میزان بهتر خواهد بود.