قرص شیردهی یک راه پیشگیری از بارداری برای مادران شیرده می باشد این قرص ها را تا پایان شیردهی به شرط انکه مادر شیردهی انحصاری داشته باشد و از روش تغذیه ای دیگری برای نوزاد استفاده نکند می توان استفاده کرد .
این قرص ها دوز استروژن ندارند و هورمونی که در آن بکار رفته لاینسترنول می باشد و اثر بدی بر شیردهی نمی گذارد . هر بسته این قرص ها دارای ۲۸ عدد قرص می باشد .
مکانیسم اثر قرص شیردهی
. اصلی ترین مکانیسم آن افزایش موکوس و غلظت دهانه رحم است که مانع از نفوذ اسپرم می شود .
. اندومتر به مرور زمان نازک می شود و تغییر در آندومتر مانع از لانه گذینی می شود .
. در %۵۰ موارد مانع از تخمک گذاری می شود اما جزء مکانیسم های اصلی نیست .
میزان اثربخشی این قرص ها چنانچه در زمان شیردهی مصرف شوند حدود %۹۹ است
مزایای استفاده از قرص های شیردهی :
۱. تاثیری روی کمیت و کیفیت شیر ندارد .
۲. افزایش مدت زمان شیردهی
۳. قابل استفاده در مادران با منع مصرف استروژن
۴. عدم نیاز به قطع قرص قبل از عمل جراحی
معایب استفاده از قرص های شیردهی :
. هر روز در سر ساعت معینی باید مصرف شود و قطع نمی شود .
. میزان شکست این روش بالاتر از قرص های ترکیبی است (بخصوص با برگشت قاعدگی)
البته اثر بخشي اين قرص همزمان با شيردهي به كودك كمتر از 6 ماه 99% است
عوارض قرص های شیردهی
عوارض شایع : خونریزی های نامرتب رحمی و یا لکه بینی
عوارض ناشایع :کیست های تخمدانی ٬ حاملگی خارج از رحم ٬ خونریزی شدید ٬ سردرد شدید یا طولانی ٬ حساسیت پستانها
موارد منع مصرف قرص های شیردهی
- خونریزی با منشاء نامشخص
- اختلالات مزمن یا حاد کبدی
- ابتلا به سرطان پستان
- مصرف همزمان با داروهای ضد تشنج و ریفامپین
- سابقه سرطان پستان
- سابقه کلستاز بارداری
- چاقی شدید
- سابقه حاملگی خارج از رحم
نحوه مصرف قرص های شیردهی :
در صورتی که از زایمان هنور قاعدگی اتفاق نیفتاده است از ۶ هفته پس از زایمان مصرف قرص آغاز می شود (عدم قاعدگی دلیل برعدم تخمک گذاری نیست) و در صورت وقوع قاعدگی قبل از ۶ هفته مصرف قرص را باید از روز اول خونریزی قاعدگی آغاز نمود .
برای استفاده از این روش باید هر روز در ساعت معین یک عدد قرص میل کنید تا بسته قرص تمام شود و مصرف بسته بعدی بلافاصله و بدون قطع ادامه می یابد .
در صورت تغییر یک روش دیگر مثلا IUD به قرص شیردهی طی ۶ ماه اول بعد از زایمان بلافاصله پس از قطع روش قبلی ، مصرف قرص شروع شود .
توجه داشته باشید مصرف قرص شیردهی فقط زمانی مؤثر است که کودک تنها از شیر مادر تغذیه میکند لذا توصیه می شود این روش به ۶ ماه اول شیردهی محدود شده و بعد از آن یک روش مطمئن تر انتخاب شود .
فراموشی قرص شیردهی :
خوردن قرص های دوران شیردهی در ساعت معین بسیار اهمیت دارد .
در صورتی که مصرف قرص را در مدت کمتر از ۳ ساعت بعد از زمان همیشگی آن فراموش نمودید باید به محض به یاد اوردن قرص فراموش شده را بخورید و قرص بعدی را نیز در همان زمان معین همیشگی میل نمایید .
اگر بیشتر از ۳ ساعت از زمان معمول مصرف قرص بگذرد در همان لحظه که بخاطر آوردید قرص فراموش شده را بخورید و قرص های بعدی را نیز در زمان معین همیشگی خورده و علاوه بر آن به مدت دو روز از نزدیکی خود داری و یا از کاندوم استفاده کنید .
در صورت فراموشی دو قرص (۲ روز) ، به محض بخاطر آوردن ، قرصهای فراموش شده یکجا خورده و مصرف بقیه قرص ها ادامه یابد و تا ۷ روز هم از روش کمکی مانند کاندوم استفاده شود . و در صورت داشتن نزدیکی بدون پیشگیری در این ۲ روز با نظر ماما از روش اورژانس پیشگیری استفاده شود .
در صورت فراموشی بیشتر از ۲ قرص و داشتن نزدیکی بدون پیشگیری طی ۷۲ ساعت اخیر مشاوره با ماما و تغییر روش پیشگیری ضروری می باشد .
آزمایشات و معاینات لازم برای قرص شیردهی :
وزن ، قد و تعیین BMI اندازه گیری فشار خون پاپ اسمیر
علائم هشدار:
- سردرد
- تاری دید
- درد شدید قفسه سینه
- خونریزی شدید و نامرتب
- زردی پوست و چشم (نشانه کلستاز)
- درد شدید شکم و لگن