گانسيکلووير-Ganciclovir

موارد مصرف گانسيکلووير (Ganciclovir)

الف) درمان رتينيت ناشي از ويروس سيتومگال (‍ CMV).
ب) جلوگيري از CMV در دريافت‌كنندگان پيوند.
پ) ساير عفونتهاي CMV1.

مکانیسم اثر گانسيکلووير (Ganciclovir)

اثر ضد ويروس: گانسيكلووير يك آنالوگ نوكلئوزيد صناعي 2- داكسي گوانوزين است كه به طور رقابتي DNA پلي‌مرازويروسي را مهار كرده و ممكن است در داخل DNA ويروس جايگزين شده و موجب ختم زود هنگام تكثير DNA شود. اين دارو بر CMV، ويروس تبخال ساده نوع I و II ، ويروس آبله‌مرغان، ‌اپشتاين- بار، و هپاتيت B مؤثر است.

موارد منع مصرف گانسيکلووير (Ganciclovir)

حساسيت مفرط به دارو، آسيکلووير يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون، نوتروفيل كمتر از mm3/500 پلاكت كمتر از mm3/25000.

موارد احتياط: با مصرف اين دارو گرانولوسيتوپني (نوتروپني)، آنمي و ترومبوسيتوپني رخ مي‌دهد. در اين موارد تنظيم دوز يا قطع موقت درمان لازم است. مطالعات حيواني نشان دهنده اثرات کارسينوژنيک و تراتوژنيک بودن دارو است. دارو باعث مهار اسپرماتوژنز مي‌شود، پيشگيري از بارداري در زن و مرد حين درمان و تا 90 روز بعد از قطع دارو لازم است. در بيماران با نارسايي کليوي با احتياط و تنظيم دوز استفاده شود. تنها در وريدهاي داراي جريان خون خوب تزريق شود. اين دارو براي درمان رتينيتCMV در بيماران با نقص ايمني و پيشگيري از CMV در بيماران پيوند شده استفاده مي‌شود.

عوارض جانبی گانسيکلووير (Ganciclovir)

اعصاب مرکزي: رؤيا‌هاي متغير، اغتشاش شعور، آتاكسي،‌ سر درد،‌ حملات تشنجي،‌ اغما،‌ سر‌گيجه،‌ خواب‌آلودگي،‌ رعشه، تفكر غير‌طبيعي،‌ آشفتگي،‌فراموشي، اضطراب،‌ نوروپاتي،‌ پاراستزي، ناتواني شديد (asthenia).
قلبي‌ـ عروقي: فلبيت، لرز، سپسيس، تب.
چشم، گوش، حلق و بيني: جدا شدن شبكيه در بيماران دچار رتينيت CMV.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، ‌اسهال،‌ بي‌اشتهايي، درد شكم، نفخ، خشکي دهان، سوء‌هاضمه.
ادراري ـ تناسلي: افزايش غلظت كراتينين سرم.
خون: گرانولوسيتوپني، ترومبوسيتوپني، لكوپني، كم‌خوني.
تنفسي: پنوموني.
پوست: بثورات پوستي، تعريق،‌ خارش، ‌التهاب، درد (در محل تزريق).
ساير عوارض: عفونت.

تداخل دارویی گانسيکلووير (Ganciclovir)

در صورت مصرف همزمان با زيدوودين ميزان بروز نوتروپني بيشتر مي‌شود.
مصرف همزمان با دارو‌هاي سيتوتوكسيك ممكن است به مسموميت اضافي (كاهش فعاليت مغز استخوان، التهاب مخاط دهان، آلوپسي) منجر شود.
مصرف همزمان با پروبنسيد ممكن است كليرانس كليوي گانسيكلووير را كاهش دهد.
مصرف همزمان با ايمي‌پنم ـ سيلاستاتين ممكن است خطر تشنج را افزايش دهد.
مصرف همزمان با داروهاي ايمنوساپرسيو مانند آزاتيوپورين، کورتيکواستروئيدها و سيکلوسپورين خطر ساپرس شدن سيستم ايمني و مغز استخوان را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با داروهاي نفروتوکسيک (آمفوتريسين B، سيکلوسپورين) باعث افزايش خطر نارسايي کليوي مي‌شود.

مصرف گانسيکلووير (Ganciclovir) در بارداری

FDA طبقه بندی: C. خانمها در سنين بارداري حتماً از روشهاي مؤثر پيشگيري از بارداري ضمن مصرف دارو استفاده کنند.

مصرف گانسيکلووير (Ganciclovir) در دوران شیردهی

طي درمان با اين دارو شير‌دهي توصيه نمي‌شود.

مقدار مصرف گانسيکلووير (Ganciclovir)

برای اطلاع از مقدار و نحوه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

هشدارها در مورد گانسيکلووير (Ganciclovir)

1- دارو طي يك ساعت تزريق مي‌شود و نبايد به صورت سرشار و به سرعت تزريق وريدي شود. از راه عضلاني يا زيرجلدي نبايد تزريق شود.
2- براي آماده كردن دارو از آب استريل تزريقي استفاده مي‌شود. از آب باكتريوستاتيك استفاده نشود،‌ زيرا ممكن است به تشكيل رسوب منجر شود.
3- محلول تهيه شده تا 12 ساعت پايدار است. در يخچال نگهداري نشود.
4- شمارش كامل سلولهاي خوني براي شناسايي نوتروپني پيگيري شود، زيرا اين حالت ممكن است در 40 در‌صد از بيماراني كه اين دارو را مصرف مي‌كنند، بروز كند. نوتروپني معمولاً بعد از 10 روز درمان بروز مي‌كند و ممكن است با مقادير درماني بالاتر (mg/kg/day 15) همراه شود. نوتروپني قابل برگشت است،‌ ولي ممكن است قطع مصرف دارو ضروري باشد. بعد از بازگشت تعداد سلولهاي خوني به ميزان طبيعي، مي‌توان مصرف دارو را از سر گرفت.
5- در بيماران دچار نارسايي كليوي براي جلوگيري از مسموميت احتمالاً تنظيم مقدار مصرف ضروري خواهد بود.
6- عوارض جانبي عموماً با کاهش دوز يا قطع دارو برطرف خواهند شد.

نکات قابل توصیه در مورد گانسيکلووير (Ganciclovir)

1- براي جلوگيري از عود بيماري، حفظ انفوزيون ضروري است.
2- هر گونه علائم يا نشانه‌هاي عفونت (تب، گلو درد) يا خونريزي يا كبودي سريع را اطلاع دهيد.
3- جهت بررسي رتينيت معاينات منظم چشمي لازم است.
4- فرم خوراکي دارو حتماً با غذا مصرف شود.
5- طي مصرف دارو به مدت طولاني در معرض نور خورشيد قرار نگيريد.
6- اين دارو ممکن است باعث نازايي شود.
7- خانمها ضمن مصرف اين دارو حتماً از روشهاي پيشگيري از بارداري استفاده کنند، چون دارو روي جنين اثرات سوء دارد. در مورد آقايان نيز استفاده از اين روشها حين درمان و حداقل تا 90 روز بعد ازقطع آن توصيه مي‌شود.
مصرف در سالمندان: از آنجا كه راه اصلي دفع دارو فيلتراسيون گلومرولي است، اين دارو در سالخوردگان دچار نارسايي كليوي با احتياط تجويز شود.
مصرف در كودكان: در كودكان كوچكتر از 12 سال تجربه كمي در مورد مصرف اين دارو وجود دارد. با در نظر گرفتن كارسينوژنيك بودن دارو و اثر سمي بر دستگاه توليد مثل،‌ اين دارو در كودكان با نهايت احتياط تجويز شود.

اَشکال دارویی گانسيکلووير (Ganciclovir)

Injection, Powder, Lyophilized: 500mg

نام تجاری دارو

اكبريه     تولید شده     VIAL          CYMEVENE® 500MG 10ML VIAL
اكبريه     تولید شده                   TABLET     VALCYTE® 450MG TAB
فوريتهاي دارو ئي آريا دارو سرمد     تولید شده                   TABLET     VALCYTE® 450MG TAB
فوريتهاي دارويي اوزان     تولید شده                   TABLET     VALCYTE® 450MG TAB
فوريتهاي دارويي رشد دارو     تولید شده                   TABLET     VALCYTE® 450MG TAB