ناهنجاری های رحم (رحم دوشاخ و...) + عکس

نا هنجاری های رحم (که غالبا مادرزادی هستند) از انواع شدید تا بسیار خفیف دسته بندی می شوند . بسته به نوع ناهنجاری ، ممکن است این ناهنجاری ها سبب ناباروری و بیشتر از همه، سبب سقط شود. در این مقاله ، تک تک نا هنجاریها به تصویر کشیده شده اند و عوارض و دلایل ایجاد آنها تا حد امکان توضیح داده شده است .

میزان بروز نقایص مادرزادی رحم چقدر است ؟

در همه زنان : 4-3%

در بین زنان مبتلا به سقط مکرر: 10- 5%

در بین زنان مبتلا به سقط های تأخیری و زایمان زودرس: بیشتر از  25%

علت ایجاد این ناهنجاری ها چیست ؟

مکانیزم ایجاد این نا هنجاری ها ، نرسیدن مجاری مولرین به هم ، در خط وسط می باشد . مولرین ها ، 2 مجرا هستند که از طرفین رحم به هم نزدیک شده و در خط وسط به هم میرسند و در وسط یکی می شوند . حال اگر این یکی شدن اصلا رخ ندهد و این دو مجرا به هم نرسند ، فرد دارای 2 رحم خواهد بود . اگر به هم برسند ، اما بطور کامل ادغام نشوند ، رحم دوشاخ خواهد شد . و اگر ادغام داشته باشند ، اما به اندازه لازم ادغام نشده باشند ، در خفیف ترین حالت ، رحم کمانی یا آرکوئیت را خواهیم داشت .  این اتقاقات  در دوران جنینی می افتند و به همین دلیل این ناهنجاریها را مادرزادی می دانیم .

این ناهنجاریها براي پزشك به منزله زنگ خطري جهت افزايش احتمال بارداري خارج از رحم و يا زايمان زودرس است. در اوايل حاملگي اين بيماران را بايد سونوگرافي واژينال بررسي كرد تا وجود يك ساك بارداري داخل رحمي ثابت شود و سپس با افزايش سن بارداري بايد با سونوگرافي و يا معاينات انگشتي سريال سرويكس را از نظر احتمال  باز شدن دهانه رحم  ارزيابي کرد. در برخی موارد سرکلاژ نیاز پیدا میکند.

ناهنجاریهای رحم را می توان به گروه های زیر تقسیم نمود:

1.رحم دو گانه  (رحم دوتایی)

عدم جوش خوردن دو مجرای مولرین و نرسیدن این 2 مجرا در خط وسط به هم و ادغام نشدن آن ،  منجر به دوتایی شدن تنه رحم و دهانه رحم می شود. این بیماران معمولا مشکلی در قاعدگی و نزدیکی کردن  ندارند ، اما گاهی یک دیواره  طولی میانی در واژن نیز وجود داشته باشد که واژن  را به 2 قسمت تقسیم کند  . مثل تصویر سمت راست که انگار 2 واژن چسبیده به هم  جود دارد.در تصویر سمت چپ ، دو دهانه رحم چسبیده به هم را مشاهده میکنید ! این عکس را با یک دهانه رحم طبیعی در اینجا مقایسه کنید !

گاهی یکی از این واژن ها(مثلا نیم واژن سمت راست) مسدود هستن و به بیرون راه ندارند. تشخیص و برداشتن زودررس دیواره ی مسدود کننده واژن باعث حفظ باروری و رابطه جنسی بهترمی شود.

در بیمارانی که به طور مکرر دچار پیامدهای نامناسب بارداری و سقط و ... می شوند، معمولا  جراحی ترمیمی رحم (متروپلاستی ) که جهت یکی کردن دو حفره جداگانه رحم انجام می شود ، لازم است .

2.رحم دو شاخ:

جوش خوردن ناقص دو مجرای مولری باعث ایجاد یک رحم  با درجات متغیری از دوتایی شدن شاخهای رحمی می گردد. این ناهنجاری نسبتا شایع است. رحم 2 شاخ نیز انواع مختلفی دارد (بر اساس شدت ناهنجاری )

در این ناهنجاری، پیامد بارداری معمولا نزدیک به حالت نرمال گزارش شده است.اگرچه سرکلاژ معمولا نیاز است.

در صورت وجود تاریخچه ای از تکرر پیامدهای نامطلوب بارداری و سقط و ... متروپلاستی جراحی لازم است.

3.رحم تک شاخ:

رحم تک شاخ، نوعی ناهنجاری یک طرفه است که  به دلیل  عدم تکامل یکی از مجاری مولرین ایجاد می شود.

ممکن است یک شاخ ابتدایی و تکامل نیافته  وجود داشته باشد که لانه گزینی در آن باعث افزایش حاملگی لوله ای و از دست رفتن  بارداری میشود. این شاخ بدوی می تواند یکی از علل دردهای مزمن باشد. با این حال اکثر شاخ های بدوی فاقد علامت هستند زیرا این شاخ ها با جایی ارتباط نداشته و اندومتر(لایه داخلی پوشاننده) آن فاقد عملکرد است.

4.رحم دیواره دار(سپتوم دار) :

تصویر سمت راست ، وجود دیواره داخل رحم را نشان میدهد (عکس توسط هیستروسکوپ)

تصویر سمت چپ  ، یک رحم کامل (که از وسط نصف کرده اند) را با دیواره داخلی اش نشان میدهد .

در مرحله ای از زندگی جنینی ، باید حفره رحمی کاملا خالی شود. گاهی این حفره بطور ناکامل خالی می شود و باعث ایجاد دیواره هایی به اندازه های مختلف دراخل حفره رحمی می شود.

معمولا این اختلال از علل ناباروری محسوب نمی شود .اما در زمان بارداری، هر چه دیواره   بزرگتر باشد خطر سقط خودبه خودی مکرر(بویژه در سه ماهه دوم بارداری) بیشتر است. در صورت درمان و برداشتن دیواره با هیستروسکوپی پیامد بارداری عالی است.

5.رحم کمانی (آرکوئیت)

در این ناهنجاری، قسمت فوقانی(فوندوس رحم ) که از بیرون نمای محدب دارد، یک فرورفتگی به درجات متغیر به داخل رحم دارد. (قلبی شکل). در واقع رحم کمانی ، از خفیف ترین ناهنجاریها می باشد و درجات مختلفی دارد و معمولا باعث ناباروری نمی شود .اما در ایجاد سقط ، نقش دارد .

تصویر سمت چپ  ، فرورفتگی قله رحم را که نشان دهنده  رحم کمانی است ، در  "عکس رنگی رحم " نشان می دهد .