خیلی از مامان ها دنبال این هستند که چیکار کنم دوقلو باردار شم.با خوندن این مقاله و آشنایی با خطرات بارداری دوقلویی چه برای جنین و چه برای مادر ممکنه از تصمیمی که داشتن پشیمون بشن.به ادامه مقاله توجه کنید.
بارداری چندقلویی
خیلی از مامان ها دنبال این هستند که چیکار کنم دوقلو باردار شم.با خوندن این مقاله و آشنایی با خطرات بارداری دوقلویی چه برای جنین و چه برای مادر ممکنه از تصمیمی که داشتن پشیمون بشن.به ادامه مقاله توجه کنید. البته قبلا در
این صفحه راجع به
راهکارهای دوقلوزایی صحبت کرده بودم.
بارداری دوقلویی چند نوع دارد؟
دوقلوی دو تخمکی یا ناهمسان:وقتی در یک سیکل قاعدگی دوتا تخمک آزاد شود و با دوتا اسپرم لقاح پیدا کند و دوتا سلول تخم تشکیل شود.
دوقلوی تک تخمکی یا همسان:وقتی یک اسپرم با یک تخمک لقاح کند بعد از آن سلول تخم در اثر جهش سلولی به دو سلول تقسیم می شود.که نوع آن بستگی به زمان تقسیم سلول تخم دارد.اگر تقسیم در عرض 72 ساعت اول بعد از لقاح رخ بدهد جنین ها مجزا هستند و دو کوریون و دو آمنیون دارند.اگر تقسیم در روزهای 4 تا8 اتفاق بیفتد بارداری دو آمنیون و یک کوریون دارد.اگر بعد از 8 روزگی تا 13 روزگی رویان تقسیم شود بارداری یک آمنیونی و یک کوریونی ایجاد میشود.تقسیم رویان بعد از 13 روزگی جنین باعث میشد دوقل به هم چسبیده شوند.
دوقلوی دوتخمکی و تک تخمکی چه تفاوت هایی باهم دارند؟
- دوقلوی دو تخمکی دوقلوی واقعی نیستند چون از دو تخمک منشا گرفته اند.
پس با این وجود دوقلوهای همسان باید کاملا شبیه به هم باشند؟
باید بگویم خیر اینطور نیست بدن هرفردی به طرز خاصی با محیط سازگار میشود.مثلا اگر یک دو قلو بیماری خاصی داشته باشند این بیماری در هر یک از قل ها به یک شکل بروز میکند.
- اگر جنسیت دو قلوها یکی پسر ودیگری دختر باشد این دوقلوها از نوع دو تخمکی هستند.
- دو قلوهای به هم چسبیده حتما همسان هستند.
- سقط در دوقلوهای همسان بیشتر دیده میشود.
- دوقلویی ناهمسان تحت تاثیر نژاد،وراثت،سن مادر و تعداد بارداری و به ویژه درمان ناباروری قرار دارد در حالیکه دوقلوهای همسان به این موارد ربطی ندارند.
- دو قلوی دو تخمکی شیوع بیشتری نسبت به دوقلوی تک تخمکی دارد.
چگونه چندقلویی تشخیص داده میشود؟
سونوگرافی:با انجام سونوگرافی دقیق در اوایل بارداری تعداد ساک های حاملگی مشخص میشود ولی گاهی به دلیل اینکه یک قل پشت قل دیگر قرار گرفته(قایم شده) در اواسط و یا حتی اواخر بارداری قل دیگر مشخص میشود که معمولا مادر و پدر را شوکه میکند.
اندازه گیری ارتفاع رحم: ارتفاع رحم در بارداری چندقلویی بیشتر از ارتفاع رحم در بارداری تک قلو است.یعنی در هفته های 20-30ارتفاع رحم حدود 5 سانتی متر بالاتر است.
در بارداری دوقلو یا سه قلو و بیشتر باید صدای ضربان قلب همه قل ها شنیده شود.که اگر پزشک یا ماما صدای قلب یکی از جنین ها را نشنود مادر ناچارا باید برای مشخص شدن سلامت جنین ها سونوگرافی بدهد.
نکته : خیلی مسایل ممکن است باعث شوند ارتفاع رحم بزرگتر باشد . مثل درشتی جنین یا زیاد بودن آب دور جنین.
نکته : تست آزمایشگاهی خاصی وجود ندارد که با آن بتوان چندقلویی را دقیق مشخص کرد!! قابل توجه دوستانی که می پرسند عدد بتای من مثلا 2500 هست . آیا میشه فهمید چند قلو هست یا نه ؟ !!!
اما بطور کلی ، میزان هورمون بتا و آلفا فتوپروتئین سرم مادر(در غربالگری دوم)در بارداری چند قلو بیشتر از بارداری تک قلو است.
چه عواملی باعث میشود بارداری دوقلو شود؟
نژاد:در خانم های سفید پوست چون سطح FSH کمتری دارندکمتر دیده میشود.
سن:هرچه سن مادر بالاتر رود احتمال دوقلو زایی هم بیشتر میشود.
تعداد بارداری مادر:هرچه تعداد بارداری بیشتر باشد بارداری دوقلویی نیز افزایش میابد.درواقع احتمال بارداری چندقلویی در خانم هایی که 5 بار یا بیشتر زایمان کرده اند 20 برابر است.
وراثت:سابقه دوقلویی در خانواده مادر اهمیت بیشتری از سابقه دوقلویی در خانواده پدر دارد.
تغذیه:هرچه تغذیه مادر بهتر باشد احتمال دوقلویی نیز بیشتر است.بارداری دوقلو در خانم های بلند قدتر و سنگین وزن تر بیشتر دیده میشود.
خانم هایی که 1 ماه بعد از قطع قرص های جلوگیری از هورمونی باردار میشوند چون میزان هورمون FSH بالاتری دارند.
خانم هایی که داروی درمان ناباروری استفاده کرده اند.
خانم هایی که به دلیل مشکلات باروری IVF (لقاح آزمایشگاهی)کرده اند.هر چه تعداد رویان ها بیشتر باشد احتمال دوقلویی سه قلویی و چهارقلویی بیشتر میشود.
با زیاد شدن تعداد جنین ها در هر بارداری تعداد جنین های دختر بیشتر میشود.! چون اولا مرگ و میر داخل رحمی در جنس مونث کمتر است .دوما سلول تخم مونث تمایل بیشتری برای تقسیم شدن دارند.
آیا ممکن است بارداری چندقلویی خطرناک باشد؟
- احتمال سقط در این بارداری ها بیشتر است.
- میزان ناهنجاری در جنین ها بیشتر دیده میشود.
- وزن جنین ها هنگام تولد کمتر از حد معمول است.(هرچه تعداد بچه ها بیشتر باشد نمیتوانند به خوبی رشد کنند و نهایتا زایمان زودتر از موعد اتفاق میفتد.)
- در حاملگی چند قلویی احتمال اینکه مادر فشارخون بالا بگیرد بیشتر است.
- همونطور که گفتیم احتمال زایمان زودرس افزایش میابد یعنی مادر معمولا قبل از 37 هفته و 6 روز زایمان میکند که این مسعله عوارض زایمانی را بیشتر میکند چون هنوز جنین به طور کامل رشد نکرده است.
- در بارداری چندقلویی چون شکم بزرگتر میشود احتمال پاره شدن کیسه آب هم زیادتر است.
- ممکن است دوقلویی غیر عادی باشد مثلا قل ها به هم چسبیده باشند.
- در دو قلو های همسانی که یک کیسه آمنیون دارند احتمال گره خوردن بند ناف زیاد است.
- ممکن است خون از یک قل به قل دیگر منتقل شود در نتیجه قل دهنده کم خون، رنگ پریده و بی حال میشود و کمتر رشد میکند چون خونی که به مغز جنین میرسد نیز کم است ممکن است مغز جنین کامل رشد نکند. خون در قل گیرنده بیشتر از حد معمول میشود و ممکن است این قل دچار هیدروپس(تجمع مایع درجنین) شود.به این انتقال خون، سندرم ترانسفوزین قل به قل میگویند.
چطور ممکن است یک قل بزرگتر از قل دیگر باشد؟
معمولا در اواخر سه ماهه دوم و اوایل سه ماه سوم محدودیت رشد جنین در یک قل ایجاد میشود که سلامت جنین کوچکتر را به خطر می اندازد.
مراقبت های بارداری در چندقلویی چگونه است؟
این مادران جزو مادران پرخطر هستند و باید مراقبت بارداری بیشتر داشته باشند.یعنی هر دو هفته یکبار توسط ماما یا پزشک ویزیت شوند و از 28 هفتگی به بعد هر هفته یکبار چکاپ شوند.
حداکثر سن بارداری در چند قلویی 39 هفته و 6 روز است در حالیکه این سن در مادران تک قلو 41 هفته و 6 روز است.
حجم مایع جنین باید در سونوگرافی ها به دقت بررسی شود.نوع چندقلویی هم باید در سونوگرافی مشخص شود.(مثلا تک کوریونی)
مادرانی که بارداری تک کوریونی دارند باید هر 4 هفته سونوگرافی دهند و مادرانی که بارداری دو کوریونی دارند باید هر 6 هفته یکبار سونوگرافی انجام دهند.
در بارداری چند قلو در هفته 32 بارداری ریه های جنین ها بالغ میشوند در حالیکه در بارداری تک قلو جنین تا 36 هفتگی، ریه رسیده و بالغ ندارد.
مادر با وزن نرمال و bmi طبیعی میتواند 17-24.5 کیلو اضافه وزن داشته باشد.
مادر میتواند به ازای هر قل روزانه 300 کیلو کالری بیشتر استفاده کند.
مادر باید از هفته 16بارداری دوتا قرص آهن مصرف کند.
بیشتر بودن هورمون بتا باعث تهوع و استفراغ بیشتر در مادران باردار چندقلو میشود و ممکن است نیاز به درمان دارویی باشد.
فشار خون مادر در هر ویزیت به دقت اندازه گیری شود.
تست های NST و BPP برای سلامت جنین ها در بارداری چندقلو کاربرد زیادی دارد.
با تشکر از :
معصومه تقوایی-ماما