بیکربنات-Bicarbonate

موارد مصرف بیکربنات (Bicarbonate)

الف) داروی كمكی در احیای قلبی در مرحله پیشرفته (Adjunct to advanced cardiac life support).
ب) اسیدوز متابولیك شدید.
پ) قلیایی كردن ادرار.
ت) اسیدوز متابولیك غیراورژانس.
ث) آنتی اسید.

مکانیسم اثر بیکربنات (Bicarbonate)

بیكربنات سدیم یك داروی قلیایی‌كننده است كه بعد از تجزیه، یون بیكربنات را فراهم می‌سازد. مصرف بیكربنات بیش از مقداری كه برای بافره كردن یون‌های هیدروژن لازم است، سبب قلیایی شدن سیستمیك و هنگام دفع موجب قلیایی شدن ادرار می‌شود.
عملكرد آنتی اسید: به دنبال مصرف خوراكی، سدیم بیكربنات منجر به خنثی شدن اسید معده با مكانیسم ذكر شده می‌شود.

موارد منع مصرف بیکربنات (Bicarbonate)

 آلكالوز متابولیك یا تنفسی، آلكالوز همراه با كاهش كلرید خون ناشی از مصرف مدرها، استفراغ یا تخلیه مایعات از لوله بینی:معدی (NG-Tube) از طریق ساكشن، كاهش كلسیم خون (آلكالوز ممكن است موجب بروز تتانی شود)، مصرف طولانی مدت (ممكن است موجب بروز افزایش بار سدیم یا اسیدوز متابولیك شود).
در كسانی كه بدنبال مصرف دیورتیك دچار آلكالوز هایپوكلرمیك شده‌اند، هایپرتانسیون، تشنج یا نارسایی قلبی مصرف آن ممنوع است. مصرف سدیم بیكربنات خوراكی در كسانی كه اسیدهای معدنی قوی بلعیده‌اند ممنوع است. نباید از این دارو بعنوان درمان زخم معده استفاده شود.

موارد احتیاط: نارسایی احتقانی قلب (CHF)، بیماری ریوی، آسیت، یا موارد دیگری كه موجب احتباس مایعات می‌شود (این دارو یك محلول هیپرتونیك بوده و حاوی میزان زیادی سدیم است)، كاهش پتاسیم (آلكالوز ممكن است غلظت سرمی پتاسیم را كاهش داده و بیمار مستعد بروز آریتمی قلبی گردد). نوزادان و كودكان كوچكتر از دو سال (تزریق سریع سدیم هیپرتونیك ممكن است موجب بروز زیادی سدیم خون شود.) سیروز، ادم، افراد سالمند.

عوارض جانبی بیکربنات (Bicarbonate)

اعصاب مرکزی: تغییر سطح هوشیاری، کانفوزیون (زیادی سدیم خون)، ترمور.
قلبی - عروقی: احتباس مایعات، تشدید نارسایی قلبی.
دستگاه گوارش: نفخ و آروغ زدن (بعد از مصرف خوراكی)، كرامپ.
ادراری ـ تناسلی: سنگ كلیه.
متابولیك: آلكالوز ، هایپرناترمی، هایپرکلرمی، اسمولاریته بیش از حد.
موضعی: درد و نكروز بافت بعد از نشت دارو از محل تزریق وریدی.
توجه: در صورت بروز آلكالوز متابولیك، باید مصرف دارو قطع شود.
مصرف بیكربنات بطور معمول جهت استفاده در ایست قلبی توصیه نمی‌شود چون می‌تواند بدنبال تولید دی اكسید كربن، بطور متناقض اسیدوز ایجاد كند.

تداخل دارویی بیکربنات (Bicarbonate)

در صورت قلیایی شدن ادرار، بیكربنات سدیم نیمه عمر كینیدین، افدرین و سودوافدرین را بالا برده و دفع تتراسیكلین‌ها، سالیسیلات‌ها، كلرپروپامید و لیتیم را افزایش می‌دهد.
مصرف این دارو همراه با كورتیكواستروئیدها ممكن است احتباس سدیم را افزایش دهد.
مهاركننده‌های ACE‌ می‌توانند منجر به عدم تحمل به دارو و بروز واكنش‌های جانبی آلرژیك شوند و مصرف همزمان آنها باید با احتیاط صورت گیرد.

مصرف بیکربنات (Bicarbonate) در بارداری

FDA طبقه بندی: C.

مصرف بیکربنات (Bicarbonate) در دوران شیردهی

در صورتی که بیکربنات سدیم در دوران شیردهی با احتیاط مصرف شود، بی خطر است.

مقدار مصرف بیکربنات (Bicarbonate)

برای اطلاع از مقدار و نحوه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

هشدارها در مورد بیکربنات (Bicarbonate)

1- علائم حیاتی بیمار به طور مرتب پیگیری شود. در صورت مصرف دارو به عنوان قلیایی‌كننده ادرار، pH ادرار پیگیری شود.
2- از نشت محلول هنگام تزریق وریدی خودداری شود. اضافه كردن املاح كلسیم ممكن است موجب رسوب محلول گردد.
3- بیكربنات ممكن است سبب غیرفعال شدن كاتكول‌آمین‌های محلول (اپی‌نفرین، فنیل‌افرین و دوپامین) شود.
4- در صورت مصرف طولانی مدت دارو، باید بیمار از نظر بروز سندرم شیر - قلیا (milk-alkali syndrome) بررسی شود.
5- ممكن است از این دارو همراه با دكستروز و انسولین، بعنوان درمان كمكی هایپركالمی استفاده شود.

نکات قابل توصیه در مورد بیکربنات (Bicarbonate)

در صورت مصرف دارو از راه خوراكی، آن را یك ساعت قبل یا دو ساعت بعد از قرص‌های دارای روكش روده‌ای مصرف كنید، زیرا این دارو ممكن است موجب حل شدن روكش آنها در معده شود. از مصرف دارو با شیر پرهیز شود، چرا كه می‌تواند باعث هایپركلسمی، آلكالوز و احتمالاً تشكیل سنگ‌های كلیوی شود.
مصرف در سالمندان: بیماران سالخورده مبتلا به نارسایی احتقانی قلب (CHF) یا سایر مواردی که موجب احتباس مایعات می‌ شوند، در معرض خطر بیشتری از نظر احتباس مایعات قرار دارند. بنابراین، دارو در این بیماران باید با احتیاط تجویز شود.
مصرف در کودکان: از انفوزیون سریع ml/min) 10) محلولهای هیپرتونیک در کودکان کوچکتر از دو سال باید اجتناب کرد.

اَشکال دارویی بیکربنات (Bicarbonate)

Injection: 8.4%, 10ml, 8.4%, 50ml

نام تجاری دارو

ثامن     تولید شده                 VIAL                  SODIUM BICARBONATE (PASTEUR) 7.5% 50ML VIAL
ثامن     تولید شده                                   VIAL                  SODIUM BICARBONATE 7.5% 50ML VIAL
آوه سینا     تولید شده                                 VIAL                  SODIUM BICARBONATE 8.4% 100ML VIAL

کاسپین تامین     تولید شده                          AMPOULE       SODIUM BICARBONATE (IPDIC) 8.4% 10ML AMP
کاسپین تامین     تولید شده                                     AMPOULE       SODIUM BICARBONATE 8.4% 10ML AMP
فوریتهای هلال احمر     تولید شده               INJECTION       SODIUM BICARBONATE (JUMBOGATE) 8.4% 100ML INJ
ثامن     تولید شده                                                                      Injection           Sodium Bicarbonate

ثامن     تولید شده     Injectable Solution (Infusion)     SODIUM BICARBONATE (SAMEN) 7.5% 50ML BAG