خونریزی مقعدی معمولاً به خروج خون از مقعد، رکتوم یا کولون اطلاق می شود که همگی قسمت های انتهایی دستگاه گوارش هستند. در برخی موارد، خون قرمز روشن در مدفوع ممکن است نشان دهنده خونریزی از قسمت پایین روده بزرگ یا راست روده باشد. اما خون قرمز تیره تر نشان دهنده خونریزی در روده کوچک یا قسمت فوقانی روده بزرگ است. خون بسیار تیره یا سیاه مایل به قرمز اغلب به معنای خونریزی در معده یا سایر اندام های دستگاه گوارش است.
دلایل زیادی برای وجود خون در مدفوع وجود دارد. بسیاری از شرایط و بیماری‌ها میتوانند باعث خونریزی مقعدی شوند. برخی از شایع ترین علل عبارتند از:
1. هموروئید
هموروئید یا بواسیر شایع‌ترین بیماری مقعدی است. این عارضه رگ های خونی مقعدی و ملتهب است و حدوداً از هر 20 نفر 1 نفر به آن مبتلا می شود. این بیماری می تواند در خارج یا داخل مقعد ایجاد شود. رگ های خونی آسیب دیده میتوانند در حین اجابت مزاج یا هنگام پاک کردن مقعد خونریزی کنند.
بواسیر می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض خطر این بیماری هستند. چند عامل خطر عبارتند از:
- بارداری
- یبوست مزمن
- اسهال مزمن
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- جابه جایی اجسام سنگین
- روی توالت نشستن، برای مدت طولانی
- چاقی
- رژیم غذایی کم فیبر یا نامتعادل
- سن بالای 50 سال
هموروئیدها معمولاً با کرم‌ها و شیاف‌های بدون نسخه (OTC) که حاوی هیدروکورتیزون هستند، درمان نمی‌شوند، اما حمام آب گرم مکرر، خوردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا و استفاده از نرم کننده های مدفوع می توانند به کاهش ناراحتی ناشی از بواسیر کمک کند. معمولاً پزشک جراحی سنتی یا لیزر را برای برداشتن هموروئید توصیه می‌کند.
2. فیستول
بیماری فیستول زمانی رخ می دهد که یک دهانه یا تونل باریک غیر طبیعی بین دو اندام مجاور ایجاد شود. فیستول هایی که بین مقعد و راست روده یا مقعد و پوست ظاهر می شوند، می توانند باعث ترشح مایع سفید رنگ و خونریزی شوند.
پزشکان گاهی اوقات مصرف آنتی بیوتیک را برای فیستول توصیه می کنند، اما در هرصورت انجام جراحی به روش سنتی یا لیزر درمانی الزامی است.
3. شقاق
شقاق مقعدی یا همان فیشر زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های پوشاننده مقعد، کولون یا رکتوم پاره میشوند و منجر به درد و خونریزی مقعدی خواهد شد. در برخی موارد، دفع مدفوع سفت می تواند باعث پارگی شود. شقاق اغلب باعث ایجاد خون قرمز روشن هنگام دفع مدفوع می شود.
حمام آب گرم، رژیم غذایی پر فیبر و نرم کننده های مدفوع همگی می توانند به کاهش علائم شقاق کمک کنند. در موارد شدید، شقاق ممکن است نیاز به کرم های تجویزی یا جراحی داشته باشد.
4. دیورتیکولیت
دیورتیکولیت زمانی اتفاق می‌افتد که برجستگی های کوچکی به نام دیورتیکول روی دیواره‌های روده بزرگ در اطراف نواحی ضعف تر لایه‌های عضلانی روده ایجاد میشود.
این برجستگی ها بسیار رایج هستند. گاهی اوقات دیورتیکول می تواند شروع به خونریزی کند، اما معمولاً خود به خود متوقف می شود. دیورتیکولیت معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند یا نیاز به درمان ندارند، مگر اینکه عفونی شوند.
دیورتیکول های عفونی و ملتهب اغلب باعث درد می شوند و می توانند منجر به خونریزی مقعدی شوند. خونریزی ناشی از دیورتیکولیت معمولاً اندک است اما ممکن است در برخی مواقع می تواند منجر به خونریزی شدید شود. به همین دلیل، فرد باید بلافاصله به دنبال مشورت با پزشک باشد. اگر خونریزی بدون درد از رکتوم باشد، فرد می تواند تشخیص دهد که ممکن است خونریزی دیورتیکولار را تجربه کند. پزشکان ممکن است دیورتیکولیت را با آنتی بیوتیک و در موارد شدید جراحی درمان کنند.
5. پروکتیت یا کولیت
پروکتیت در نتیجه ی التهاب بافت های راست روده ایجاد میشوند و اغلب منجر به درد و خونریزی میشوند. کولیت زمانی رخ می دهد که بافت های پوشاننده روده بزرگ ملتهب شوند. نوعی کولیت به نام کولیت اولسراتیو، نیز می تواند باعث ایجاد زخم هایی شود، که اغلب خونریزی می کنند. درمان پروکتیت و کولیت بسته به علل آن، شامل مصرف دارو یا جراحی میشود.
علل شایع پروکتیت و کولیت عبارتند از:
- عفونت
- برخی از شرایط که باعث مشکلات گوارشی می شوند، مانند بیماری کرون
- برخی داروها مانند رقیق کننده های خون
- پرتودرمانی یا شیمی درمانی
- رابطه مقعدی
- کاهش جریان خون به روده بزرگ یا راست روده
- انسداد در روده بزرگ یا رکتوم
6. پرولاپس
بافت‌های ضعیف رکتوم باعث میشوند، بخشی از راست روده از جای اصلی خود حرکت کرده و یا به سمت جلو حرکت کند و یا حتی از مقعد به سمت بیرون رانده شود. این شرایط معمولاً منجر به درد و خونریزی مداوم میشود.
افتادگی رکتوم در هر سنی ممکن است رخ دهد. با این حال، زنان بالای 50 سال در مقایسه با مردان 6 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پرولاپس هستند. درمان معمولاً شامل روشهای جراحی است.
7. پولیپ
پولیپ ها، توده ای غیر سرطانی و غیر طبیعی هستند. هنگامی که پولیپ ها روی پوشش رکتوم یا روده بزرگ رشد می کنند، می توانند باعث تحریک، التهاب و خونریزی جزئی شوند. در بسیاری از موارد، پزشک معمولاً پولیپ ها را در طول غربالگری کولونوسکوپی معمول بر می دارد.
8. سرطان کولون یا رکتوم
سرطانی که روده بزرگ یا راست روده را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند باعث تحریک، التهاب و خونریزی شود. در این موارد خونریزی ممکن است قرمز روشن یا تیره به نظر برسد. سرطان روده بزرگ یکی از شایع ترین انواع سرطان است که به کندی پیشرفت می کند، بنابراین اگر زود تشخیص داده شود، اغلب قابل درمان است.
سرطان رکتوم، اگرچه بسیار نادرتر از سرطان روده بزرگ است، اما در صورت تشخیص و درمان به موقع، معمولاً قابل درمان است. برخی از موارد سرطان کولون و رکتوم از پولیپ های اولیه خوش خیم ایجاد می شوند.
درمان سرطان دستگاه گوارش بر اساس مرحله سرطان متفاوت است، اما می تواند شامل جراحی یا ترکیبی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی باشد.
8 مورد از علل خونریزی مقعدی