اسکلروتراپی یا تزریق یکی از روش‌های درمان مویرگ‌های عنکبوتی و واریس‌های طنابی است. در این روش محلول اسکلروتراپی به داخل رگ تزریق و باعث ازبین‌رفتن رگ می‌شود.
تعبیر زیبایی از اسکلروتراپی وجود دارد:
.Sclerotherapy is an art
به تعبیر پروفسور اقدسی اسکلروتراپی ترکیبی از علم و هنر است با این تفاوت که تابلوی نقاشی، بدن انسان است.
انجام اسکلروتراپی به زبان ساده
اسکلروتراپی یا تزریق یعنی به طریق شیمیایی مویرگ‌های عنکبوتی و رگ‌های واریسی را برطرف کنیم. در این روش آمپول حاوی داروی اسکلروتراپی به شکل مایع یا فوم به درون رگ تزریق می‌شود.
بیمار در این حالت هوشیار بوده و نیازی به بی‌هوشی و بی‌حسی موضعی نیست.
معمولاً اسکلروتراپی در ۲ تا ۳ جلسه و بافاصله زمانی ۱-۲ ماه انجام می‌شود.
مدت‌زمان انجام اسکلروتراپی حدود ۳۰ دقیقه است و مقدار رگ‌هایی که در یک جلسه مورد اسکلروتراپی قرار می‌گیرند بستگی به شرایط عمومی بیمار، سایز رگ و محل رگ دارد.
فوم اسکلروتراپی چیست و چه مزیتی دارد؟
وقتی محلول داروی اسکلروزان با هوا یا گاز استریل مخلوط می‌شود، ماده‌ای کف آلود و خامه‌ای به وجود می‌آید که اصطلاحاً به آن فوم می‌گویند. هم مایع و هم فوم به‌عنوان درمان واریس عنکبوتی و درمان واریس طنابی قابل‌استفاده هستند.
آیا ازبین‌بردن رگ‌های عنکبوتی با اسکلروتراپی ضرر دارد؟
رگ‌های عنکبوتی، قسمت انتهایی مویرگ‌ها هستند که به مرور عملکردشان را ازدست داده و به فرم تارعنکبوتی در آمده‌اند. اما این رگ‌ها عملکردی در خونرسانی ندارند و حذف آنها به بدن آسیب نمی‌رساند. وجود آنها به لحاظ پزشکی خطری ندارد ولی اغلب خانم‌ها خواهان نابودی این رگ‌ها روی پاهایشان هستند.
در صورت وجود درد ساق پا، سنگینی در پا و یا عدم تقارن واضح بین رگ‌های عنکبوتی در دو پا پیش از انجام اسکلروتراپی بهتر است سونوگرافی داپلر وریدی توسط پزشک متخصص واریس انجام شود.
خطرات و عوارض اسکلروتراپی چیست؟
عوارض اسکلروتراپی نادر است ولی بااین‌حال احتیاط‌های لازم برای پیشگیری از بروز عوارض به عمل می‌آید و اسکلروتراپی برای افرادی که احتمال دارد دچار عوارض شوند انجام نمی‌گیرد. به‌علاوه عوارض اسکلروتراپی اغلب موقتی هستند و برطرف می‌شوند .
هاله تیره رنگ در محل اسکلروتراپی
پس از انجام اسکلروتراپی ممکن است هاله‌ای تیره در محل تزریق به وجود آید که در واقع نوعی واکنش بدن به ماده تزریقی است تیرگی پوست در ۳۰-۹% از افرادی که تزریق می‌شوند به درجاتی دیده می‌شود.
در مورد افراد سبزه و افرادی که موهای تیره دارند معمولاً تیرگی پوست بیشتر دیده می‌شود. شایان‌ذکر است تغییر رنگ به ملانین پوست ارتباط ندارد و بیشتر به هموسیدرین مربوط می‌شود و بین ۱۲-۶ ماه زمان می‌برد تا کاملاً از بین برود.
سفتی و تیرگی مسیر رگ
در داخل مسیر رگ ممکن است احساس سفتی و تیرگی داشته باشید که بیشتر از اینکه عارضه محسوب شود نشانه‌ای از نتیجه‌بخش بودن اسکلروتراپی است. معمولاً در جلسات تکمیلی این سفتی و حالت توده مانند داخل رگ برطرف می‌شود.
اختلال در بینایی
اختلال در دید ممکن است بلافاصله پس از اسکلروتراپی ایجاد شود که در این افراد مجدداً اسکلروتراپی نباید انجام شود.
تشکیل شبکه مویرگی جدید
گاهی بدن در واکنش دفاعی در مقابل از بین رفتن رگ‌ها شروع به ایجاد شبکه مویرگی در اطراف محل تزریق می‌کند. معمولاً در صورت گزارش این عارضه اسکلروتراپی دیگر انجام نمی‌شود و از روش‌های جای‌گزین مثل لیزر واریس سطحی برای درمان رگ‌های عنکبوتی استفاده می شود.
کبودی و قرمزی پوست
بروز کبودی و تورم در محل تزریق طبیعی بوده و در طی یک تا چند هفته پس از تزریق از بین می‌رود. معمولاً نتایج هر جلسه تزریق بعد از ۳ هفته قابل ارزیابی است و اثر ماده اسکلروزان به‌صورت تدریجی و در طی چند هفته کاملاً نمودار می‌شود. بروز خارش و سوزش در محل تزریق از جمله عوارضی است که در روزهای اول پس از تزریق ممکن است بروز کند. قرمزی، حساسیت پوستی و کهیر پس از اسکلروتراپی احتمال دارد بروز کند.
عوارض نادر ولی خطرناک در اسکلروتراپی
عوارضی که به‌ندرت گزارش می‌شود اما خطرناک هستند. از جمله شوک آنافیلاکسی است که شامل بر حساسیت تنفسی با علایمی همچون تنگی نفس و سرفه هستند و در کمتر از ۶/۰ درصد از افراد تحت درمان بروز می‌کنند. ترومبوز وریدی، سکته مغزی، نکروز بافتی و آسیب عصبی نیز از دیگر عوارض نادر این روش درمانی هستند.
در کل این روش جز روش‌های بی‌خطر و بدون عارضه در درمان رگ‌های عنکبوتی است.
منبع: اسکلروتراپی واریس یا تزریق نوشته دکتر مهرداد اقدسی متخصص درمان واریس