در مقاله قبل با انواع بی اختیاری ادرار آشنا شدیم در این مقاله در مورد تکنیک های تشخیص بی اختیاری ادرار و راه های درمان غیر دارویی آن توضیحاتی دادیم.با ما همراه باشید.
درمان بی اختیاری ادرار در زنان
در مقاله قبل با انواع بی اختیاری ادرار آشنا شدیم در این مقاله در مورد تکنیک های تشخیص بی اختیاری ادرار و راه های درمان غیردارویی آن توضیحاتی دادیم.
تشخیص بی اختیاری ادرار در زنان
چگونه بی اختیاری ادرار تشخیص داده میشود؟
- ابتدا باید مریض از لحاظ عصبی(حس ناحیه تناسلی و رفلکس پاتلا)معاینه شود.
- از لحاظ وجود توده در شکم و ورم در پاها و مشکلات قلبی عروقی بررسی میشود.
- از لحاظ راه رفتن و تحرک داشتن چک شود.
- در آخراز لحاظ واژینال(پرولاپس و تست تحرک مجرای ادرارQ-TIP) معاینه میشود.
- مصرف برخی داروها میتواند باعث بی اختیاری ادرار شود.
.jpg)
یادداشت دفع روزانه ادرار:در این روش باید یک جدول کشیده شود و درآن حجم ادرار دفع شده و مقدار مایعات مصرف شده ثبت شود تا مقدار ادرار در عرض 24 ساعت و تعداد دفع شبانه و حجم متوسط ادرار دفع شده و ظرفیت مثانه(بیشترین حجم ادرار دفع شده)به دست بیاید.
آزمایش آنالیزادرار(U/A):این آزمایش وجود باکتری در ادرار و همینطور وجود خون در ادرار و... را مشخص میکند.
در صورت وجود عفونت بیمار باید درمان شود و دوباره آزمایش ادرار بدهد.
حجم باقیمانده ادرار بعداز دفع (PVR):
وقتی فرد دستشویی میرود بعد از 10 دقیقه از طریق سوند گذاشتن و یا سونوگرافی مقدار ادراری که از مثانه خالی نشده را اندازه میگیرند.اگر حجم باقیمانده ادرار زیاد باشد باعث عفونت ادرار و کاهش عملکرد مثانه میشود.
حجم کمتر از 50 میلی لیتر طبیعی و حجم بیشتر از 200 میلی لیتر غیرطبیعی است.
تست استرس سرفه:
برای انجام این تست مثانه باید پر باشد و فرد سرفه کند اگر هنگام سرفه ادرار خارج شود نشان دهنده بی اختیاری استرسی است.
(این تست در حالت خوابیده و نشسته قابل انجام است.)
پد تست:
این تست دو شکل دارد:یک ساعته 24 ساعته.
برای این تست در حالیکه مثانه فرد پر است یک نوار بهداشتی در لباس زیر خود قرار داده و بعداز آن نوار بهداشتی را وزن کند.اگر یک ساعت بعد بیش از 1 گرم به پد اضافه شود و یا 24 ساعت بعد وزن نواربهداشتی بیش از 4 گرم اضافه شود یعنی فرد بی اختیاری ادرار دارد.
تست یورودینامیک:
این تست عملکرد دستگاه تناسلی تحتانی را بررسی میکند.
1-یوروفلومتری:
دراین تست سرعت خروج ادرار در ثانیه را بدست می آورند.و حجم ادرار دفع شده اندازه گیری میکنند.اگر بیمار قابل اطمینان باشد به او یک کرنومتر و یک لیوان آزمایشگاه داده میشود تا مدت زمان ادرار کردن را اندازه بگیرد.در غیر اینصورت یک وسیله الکترونیکی وجود دارد که با ادرار کردن در آن به صورت الکترونیکی بدست می آید.
وقتی حجم ادرار بیشتر باشد طبیعتا مدت زمان ادرار،سرعت جریان ادرار،سرعت جریان حداکثر و زمان رسیدن به جریان حداکثر بیشتر می شود.
2-سیستومتری:
در این تست با دو کاتتر(چند مجرایی) یا یک کاتتر(ساده یا تک مجرایی) عملکرد مثانه و پیشابراه(مجرای ادرار)هنگام پر بودن مثانه اندازه میگیرند.
در طی این تست مثانه با 50-100 میلی لیتر آب یا گاز پر میشود.سپس توانایی مثانه برای نگهداشتن و بیرون راندن آب یا گاز اندازه گیری میشود.
- در نوع تک مجرایی کاتتر در مثانه قرار داده میشود و وقتی مثانه پر شد فشاری که روی مثانه است اندازه گیری میشود.
- در نوع چند مجرایی یک کاتتر درون مثانه و یک کاتتر درون واژن جای گذاری میشود.در این تست فشاری که از طرف شکم روی مثانه وارد میشود(یعنی فشار پر بودن مثانه را حساب نمیکنند) اندازه گرفته میشود.
در همه خانم هایی که برای جراحی بی اختیاری ادرار کاندید هستند باید این تست انجام شود.بهتر است این تست در حالت ایستاده انجام شود ولی خوابیده و نشسته هم امکان پذیراست.
تست یورودینامیک چه آمادگی نیاز دارند؟
برای انجام این تست باید شب قبل شام سبک مصرف شود و قبل از آزمایش حتما صبحانه خورده شود.
فرد باید آزمایش آنالیز ادرار خود را به همراه داشته باشد.(عفونت ادرار نداشته باشد)
تست های عملکردی پیشابراه:
1-پروفیلومتری فشار پیشابراه:
دراین تست با قرار دادن یک کاتتر در مثانه و سپس کشیدن آن از مثانه به پیشابراه ،بسته شدن پیشابراه در اثر اختلاف فشار داخل پیشابراه با فشار مثانه را میسنجد.این تست با مثانه پر در حالت نشسته کامل یا ایستاده انجام میشود. در حالت عادی فشار پیشابراه بیشتر از فشار مثانه است.در خانم هایی که بی اختیاری استرسی دارند فشار پیشابراه بالاتر از حد نرمال است.
2- فشار نقطه پیشابراه:
در این تست کمترین فشاری که باعث بی اختیاری ادرار میشود(حین زور زدن یا سرفه کردن)را اندازه میگیرند.این تست وقتی انجام میشود که حجم ادرار در مثانه 200-300 میلی لیتر باشد(این تست برای تشخیص نقص مادرزادی کاربرد دارد.)
سیستوسکوپی:
در این تست با دوربین از مجرای ادرار وارد میشوند و مثانه و گردن مثانه و وجود هرگونه توده و.. در مثانه دیده میشود.اگر گردن مثانه باز باشد نشانه ضعف در عملکرد پیشابراه است.
تست های نورولوژیک:
این تست در همه خانم هایی که بی اختیاری ادرار دارند ضروری نیست و سلامت عضلات کف لگن را میسنجد.
درمان غیر جراحی بی اختیاری ادرار چیست؟
تغییر شیوه زندگی:کم شدن وزن-جلوگیری از وارد شدن فشار روی مثانه با تغییر وضعیت بدن مثلا روی هم انداختن پاها-استفاده کم کافئین-عدم استفاده از سیگار
درمان فیزیکی:انجام ورزش کگل که باعث تقویت عضلات کف لگن میشود.(3-4 بار در هفته و هربار هم 8-10 بار انقباض مداوم که 3 بار در روز تکرار شود.)
درمان رفتاری:در این روش به فرد آموزش داده میشود از وقتی که از خواب بیدار شد دستشویی برود و بعد از آن مثلا هر یک ساعت به دستشویی برود ولی اگر زودتر از آن احساس فوریت در ادرار داشته باشد حواس خود را پرت کند(با حل جدول یا مطالعه کتاب یا تنفس عمیق و..)در پایان هفته مدت زمان فاصله ادرار کردن زیاد شود تا اینکه در عرض 6 هفته فاصله ادرار کردن به هر 2-3 ساعت برسد.
پساری و اینسرت ها:
پساری وسیله ای که برای جلوگیری از ریزش ادرار در واژن قرار میگیرد.(مقاله پساری پیست را مطالعه فرمایید.)
اینسرت یک وسیله استریل که در پیشابراه قرار داده میشود و در زمان دفع ادرار باید در آورده شود و یک اینسرت جدید جایگزین شود.
اینسرت در چه کسانی استفاده میشود؟
در خانم هایی که بی اختیاری استرسی دارند و مدام مبتلا به عفونت ادراری نمیشوند کاربرد دارد.
با تشکر از معصومه تقوایی-ماما