به گزارش خبرنگار تندرست نیوز، کودک طیف اتیسم نیازها و مشکلات خاصی دارد. یکی از این مشکلات، ناکارآمدیهای حسی است. کودک طیف اتیسم بنا به مشکلات ثبت حسی، درگیر یک سری رفتارهای حسی است. به طور مثال در این کودکان به دلیل ثبت پایین درون دادهای حس بینایی، رفتارهایی از قبیل خیره شدن به نور، تماشای محیط از گوشه چشم، تکان دادن دست جلوی چشم و غیره دیده میشود.
در ذهن اکثر والدین کودکان طیف اتیسم، سوالاتی مطرح است مانند اینکه چرا کودک ما دائم میچرخد، مدام حرکتهای پرشی دارد، به صداهای بلند واکنشهای شدید نشان میدهد و غیره و به دنبال این سوالات، به دنبال راهحل مقابله با این رفتارها میگردند.
در پاسخ به این سوالات رایج باید توضیحی در خصوص فرآیندهای ثبت حسها بیان کرد:
زمانی که یک محرک حسی به یکی از حواس پنجگانه وارد میشود، آن محرک توسط گیرندههای مربوط به هر حس تبدیل به درونداد حسی میشود که پس از عبور از یک سری مسیرهای عصبی، در پایان به منطقه مربوط به آن حس در مغز ختم میشود که به این فرآیند، ثبت حسی میگویند.
حال اگر کودکی در فرآیند ثبت حسی دچار اختلالاتی شود، به طبع به محرکهای محیطی پاسخ متفاوتی خواهد داد؛ زیرا اختلال در ثبت باعث بروز ادراکات نامناسب میشود و به دنبال آن، فرآیندهای شناختی نیز به مشکل بر خواهد خورد.
در کودک عادی، ثبت حسی در دامنه نرمال قرار دارد و در واقع مکانیسم تعدیل حسها به درستی وارد عمل میشود، اما در کودک طیف اتیسم، شاهد ثبت حسی متفاوتی هستیم که بر اساس یکی از مدلهای حسی در چهار گروه طبقهبندی میشوند.
گروه نخست کودکانی هستند که ثبت حسی پایینی دارند و محرک حسی، آنها را به راحتی تحریک نمیکند، ولی آنها خود به طور فعال به دنبال محرکهای حسی هستند تا خود را تحریک کنند. در واقع آنها حس طلب هستند. برای مثال این کودکان غذاهای تند دوست دارند (تحریک حس چشایی)، در طول روز صدا سازیهای مختلف از خود نشان میدهند (تحریک شنوایی)، دائم در حال چرخیدن (تحریک حس تعادلی یا وستیبولار) و پریدن (تحریک حس عمقی) هستند یا دستهایشان را جلوی چشم خود تکان میدهند (تحریک بینایی).
گروه دوم نیز ثبت حسی ضعیفی دارند، اما در مواجهه با محرک حسی غیرفعال هستند و به آرامی واکنش نشان میدهند. آنها با وجود ثبت حسی ضعیف مثل گروه قبلی نیستند که خود را تحریک کنند و به طور کلی آرامتر از گروه نخست هستند. این کودکان وقتی زخمی می َوند یا میسوزند خیلی متوجه درد نمیشوند، هر نوع غذایی می خورند، صداهای بلند یا آرام و نور شدید یا کم برایشان تفاوتی نمیکند.
گروه سوم ثبت حسی بالایی دارند و هر محرکی آنها را به راحتی تحریک میکند. آنها فعالانه به دنبال کاهش محرکهای حسی و اجتناب از تحریک ناخوشایند هستند. در واقع گوشیهگیر و حس گریز هستند. این کودکان برای فرار از صدا دستهایشان را روی گوششان میگیرند، حاضر به خوردن هر غذایی نیستند، در مقابل نور شدید چشمشان را میبندند، از تاب بازی و فعالیتهای حرکتی گریزانند یا لباسهای زیر که پوستشان را تحریک میکند نمیپوشند.
گروه چهارم نیز ثبت حسی بالایی دارند. آنها به سرعت تحریک میشوند، به محرک حساسند و به وضوح به انواع محرک واکنش نشان میدهد. برای بیان تفاوت این گروه با گروه قبلی میتوان گفت کودکان این گروه پرتحرکتر از گروه قبلی هستند، به طور افراطی حساسند و با کوچکترین محرکی حواسشان پرت میشود.
با توجه به منحصر بودن هر کودک، نمیتوان یک بسته درمانی کامل را برای همه تجویز کرد. بدین منظور استفاده از نظرات تخصصی کار درمانگر مربوطه برای ارزیابی و درمان مشکلات حسی پیشنهاد میشود. در مجموع اگر والدین در مورد ثبت حسی و آنالیز رفتارهای حسی کودک خود اطلاعاتی داشته باشند، میتوانند تا حدودی رفتارهای کودکانشان را در منزل پیشبینی و کنترل کنند.
سلامت و تندرستی تندرست نیوز-http://tandorostnews.ir