اپی نفرین-Epinephrine

موارد مصرف اپی نفرین(Epinephrine)

الف) درمان آنافيلاكسي شديد يا آسم.
ب) گشاد كردن نايژه.
پ) احياي ريتم قلب در ايست قلبي.
ت) بندآورنده خونريزي (موضعي).
ث) طولاني كردن اثر بيحس كننده‌هاي موضعي.

مکانیسم اثر اپی نفرین(Epinephrine)

اپي‌نفرين به طور مستقيم بر روي گيرنده‌هاي آلفا و بتا- آدرنرژيك در سيستم اعصاب سمپاتيك اثر مي‌كند. اثر عمده درماني اين دارو عبارتند از شل كردن عضلات صاف نايژه‌اي، تحريك قلب و گشاد كردن عروق عضلات اسكلتي.
اثر گشادكننده نايژه: اپي‌نفرين با تحريك گيرنده‌هاي 1 آدرنرژيك موجب شل شدن عضلات صاف نايژه‌اي مي‌شود. اپي‌نفرين با تحريك گيرنده‌هاي آلفا- آدرنرژيك سبب تنگ شدن شريانچه‌هاي نايژه‌اي شده و به از بين رفتن اسپاسم نايژه‌اي ، احتقان و ادم منجر مي‌شود و ظرفيت حياتي و حجم باقيمانده ريه را افزايش مي‌دهد. همچنين، اين دارو با مهار آزادسازي هيستامين، ممكن است سبب از بين رفتن انقباض نايژه‌‌اي و ادم شود.
اثر تنگ كننده عروق و اثر قلبي- عروقي: اپي‌نفرين به‌عنوان يك محرك قلبي با اثر بر روي گيرنده‌هاي 1 در قلب موجب اثرات اينوتروپيك و كرونوتروپيك مثبت مي‌شود و به افزايش برون‌ده قلبي ، ‌افزايش مصرف اكسيژن ميوكارد، نيروي انقباضي، و كاهش كفايت قلبي منجر مي‌شود. گشادي عروق ناشي از اثرات اين دارو بر روي گيرنده‌هاي 1 و تنگ شدن عروق ناشي از اثر اين دارو بر روي گيرنده‌هاي آلفا- آدرنرژيك است.
داروي كمكي در بيحسي موضعي: اپي‌نفرين بر روي گيرنده‌هاي آلفا در پوست، غشاهاي مخاطي، احشا اثر مي‌كند. اين دارو موجب تنگ شدن عروق و در نتيجه كاهش جذب بيحس كننده‌هاي موضعي مي‌شود. اين اثر طول مدت اثر داروهاي بيحس كننده موضعي را طولاني كرده و خطر مسموميت ناشي از بيهوشي را كاهش مي‌دهد.
بندآورنده خونريزي (موضعي): اپي‌نفرين با اثر بر روي گيرنده‌هاي آلفا- آدرنرژيك در پوست، غشاهاي مخاطي و احشا، سبب تنگ شدن عروق شده و از خونريزي عروق كوچك جلوگيري مي‌كند.

موارد منع مصرف اپی نفرین(Epinephrine)

حساسيت به دارو يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون، آريتمي‌هاي قلبي، گلوکوم زاويه بسته.

موارد احتياط: در بيماريهاي قلبي عروقي (آنژين، تاکيکاردي، سکته قلبي)، بيماريهاي عروق مغز ، ديابت مليتوس، پارکينسون، بيماريهاي تيروييد و افراد مسن با احتياط مصرف شود.
در صورت مصرف همزمان با مهارکننده‌هاي مونوآمين اکسيداز باعث افزايش طولاني مدت فشار خون مي‌ شود، لذا با احتياط کامل در اين موارد به کار رود.
تزريق سريع وريدي دارو مي‌ تواند باعث مرگ و مير به خاطر خونريزي هاي داخل مغزي يا آريتمي‌هاي قلبي شود.

عوارض جانبی اپی نفرین(Epinephrine)

اعصاب مركزي: ترس، اضطراب، تهييج، بي‌قراري، سردرد، لرزش، سرگيجه، منگي، عصبانيت، بي‌خوابي، تحريك‌پذيري، ضعف، آشفتگي پسيكوموتور، عدم درك زمان و مكان، اختلال در حافظه، هراس، توهمات، تمايلات خودكشي، خونريزي و سكته مغزي.
قلبي- عروقي: تغييرات الكتروكارديوگرام (EKG) (كاهش ارتفاع موج T)، اختلال در ريتم و ضربان قلب (طپش قلب ، تاكيكاردي)، آنژين صدري، آريتمي، سنكوپ، زيادي فشار خون، فيبريلاسيون بطني، شوك.
دستگاه گوارش: تهوع، ‌استفراغ.
ساير عوارض: تعريق، رنگ پريدگي، اشكال در تنفس، احتقان واجهشي بيني، ضعف تنفسي، آپنه، درماتيت تماسي، نشت دارو از رگ به بافتهاي اطراف مي‌تواند موجب نكروز موضعي و خونريزي در محل تزريق شود.
متابوليك: افزايش قند خون.
توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط، بايد مصرف دارو قطع شود.

تداخل دارویی اپی نفرین(Epinephrine)

مصرف همزمان با بتابلوكرها (نادولول، پروپرانولول، تيمولول) باعث افزايش فشار خون و سپس براديكاردي مي‌شود. بهتر است مصرف اين داروها سه روز قبل از تجويز اپي‌نفرين قطع شود.
مصرف همزمان دوکساپرام و متيل فنيدات اثرات محرك مغزي و افزاينده فشار ناشي از دارو را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان دارو با لوودوپا شانس آريتمي‌هاي قلبي را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با مهاركننده‌هاي مونوآمين اكسيداز، ريسك بحرانهاي فشار خون را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با ساير مقلدهاي سمپاتيك ممكن است موجب اثرات اضافي و مسموميت شود.
داروهاي مسدودكننده گيرنده بتا - آدرنرژيك، اثرات قلبي و گشادكننده نايژه اپي‌نفرين را خنثي مي‌كنند.
داروهاي مهاركننده آلفا- آدرنرژيك زيادي فشار خون و تنگي عروق ناشي از اپي‌نفرين را خنثي مي‌سازد.
مصرف همزمان با بيحس‌كننده‌هاي عمومي (بخصوص هالوتان) و گليكوزيدهاي ديژيتال ممكن است ميوكارد را نسبت به اثرات اپي‌نفرين حساس سازد و به آريتمي منجر شود.
مصرف همزمان با داروهاي ضدافسردگي سه‌حلقه‌اي، ضد هيستامين، و هورمونهاي تيروئيد ممكن است عوارض جانبي قلبي اپي‌نفرين را تشديد كند.
مصرف همزمان با داروهاي اكسي توكسيك يا آلكالوئيدهاي ارگوت ممكن است موجب زيادي شديد فشار خون شود.
از آنجايي كه فنوتيازينها ممكن است اثرات تنگ كننده عروق اپي‌نفرين را خنثي سازند، اپي‌نفرين نبايد در درمان كلاپس گردش خون يا كمي فشار خون ناشي از فنوتيازينها مصرف شود، زيرا احتمال كاهش بيشتر فشار خون وجود خواهد داشت.
مصرف همزمان با گوانتيدين ممكن است اثرات كاهنده فشار خون اين دارو را كاهش داده و اثرات اپي‌نفرين را تشديد كند.
مصرف همزمان با داروهاي پايين آورنده قند خون ممكن است اثرات آنها را كاهش دهد. تنظيم مقدار مصرف اين داروها ممكن است ضروري باشد.

مصرف اپی نفرین(Epinephrine) در بارداری

FDA طبقه بندی: C.
مصرف در بارداري: دارو زايمان خودبخودي يا القايي ناشي از اكسي توسين را مهار مي‌كند. با دوزهايي كه براي كاهش انقباضات رحمي به كار مي‌رود ، دارو باعث آتوني طولاني مدت رحم و خونريزي مي‌شود. تنها در صورت لازم حين بارداري استفاده شود.

مصرف اپی نفرین(Epinephrine) در دوران شیردهی

اپي‌نفرين در شير ترشح مي‌شود. در دوران مصرف اين دارو شيردهي توصيه نمي‌شود.

مقدار مصرف اپی نفرین(Epinephrine)

برای اطلاع از مقدار و نحوه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

هشدارها در مورد اپی نفرین(Epinephrine)

علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامي آدرنرژيكها، رعايت موارد زير توصيه مي‌شود:
1- بعد از تزريق زيرجلدي يا عضلاني اپي‌نفرين، ماساژ محل تزريق ممكن است جذب دارو را تسريع كند.
2- اپي‌نفرين توسط مواد اكسيدكننده، مواد قليايي (از جمله بيكربنات سديم)، هالوژنها، پرمنگناتها، كروماتها، نيتراتها، و املاح فلزاتي كه به سهولت احيا مي‌شوند، مانند آهن، مس و روي تخريب مي‌شود.
3- با مصرف سرنگ توبركولين مي‌توان از دقت ميزان مصرف دارو اطمينان حاصل كرد.
4- براي جلوگيري از اشتباهات خطرناك، بايد نوع محلول، غلظت، مقدار مصرف و راه مصرف اپي‌نفرين قبل از تزريق بررسي گردد. از مخلوط كردن محلول با مواد قليايي خودداري شود.
5- پيش از كشيدن سوسپانسيون اپي‌نفرين به سرنگ، بايد ويال يا آمپول آن را تكان داد تا ذرات آن به صورت يكنواخت درآيد. از مصرف فرآورده‌هايي كه تغيير رنگ داده و يا حاوي رسوبات هستند، خودداري شود.
6- تكرار تزريق اين دارو ممكن است موجب نكروز بافت به دليل تنگ شدن عروق شود. محل تزريق را بايد تغيير داده و محل تزريق از نظر بروز علائم رنگ باختگي پوست مورد توجه قرار گيرد.
7- از تزريق اپي‌نفرين در داخل عضلات سريني بايد خودداري كرد. تنگي عروق ناشي از مصرف اپي‌نفرين زمينه را براي كلستريديوم پرفرنژنس بي‌هوازي فراهم مي‌كند.
8- وضعيت فشار خون، نبض، تنفس، و ميزان دفع ادرار بيمار بايد پيگيري شود و بيمار به دقت تحت مراقبت قرار گيرد. اپي‌نفرين ممكن است موجب زياد شدن فشار نبض شود. در صورت بروز آريتمي، مصرف اپي‌نفرين بايد فوراً قطع شود. ميزان مصرف مايعات و دفع آنها در بيمار بايد مورد ملاحظه قرار گيرد.
9- بيماراني كه اپي‌نفرين را به صورت تزريق وريدي دريافت مي‌كنند، بايد زير دستگاه مانيتور باشند، و وسايل احياكننده در دسترس باشد.
10- به هنگام تزريق وريدي اپي‌نفرين، فشار خون بيمار طي پنج دقيقه اول به طور مكرر، و سپس هر 5-3 دقيقه، تا تثبيت وضع بيمار، اندازه‌گيري شود.
11- تزريق داخل قلبي دارو به ماساژ خارجي قلب نياز دارد تا دارو به داخل گردش خون كرونر وارد شود.
12- اثرات خشك كننده ترشحات نايژه‌اي ممكن است بيرون راندن توده خلط سينه را مشكل سازد. برنامة تميزسازي ناژه‌ها از جمله ورزشهاي تنفسي، تخليه وضيعتي و هيدراسيون كافي، ممكن است ضروري باشد.
13- اپي‌نفرين ممكن است غلظت خوني گلوكز را افزايش دهد. بيماران ديابتي از نظر كاهش كنترل ديابت بايد مورد مراقبت قرار گيرند.
14- مقدار، قوام و رنگ خلط بيمار بررسي گردد.

نکات قابل توصیه در مورد اپی نفرین(Epinephrine)

1- در صورت كاهش اثر دارو ، به پزشك اطلاع دهيد.
2- مصرف مداوم و طولاني اپي‌نفرين مي‌تواند موجب بروز تحمل نسبت به اثرات دارو شود. ادامه مصرف دارو با وجود بروز تحمل نسبت به آن مي‌تواند مخاطره‌آميز باشد. قطع مصرف دارو به مدت 12 ساعت تا چند روز ممكن است پاسخ‌گويي بيمار به دارو را بازگرداند.
مصرف در سالمندان: بيماران سالخورده ممكن است نسبت به اثرات اپي‌نفرين حساس تر باشند. براي اين افراد مقادير مصرف كمتر توصيه مي‌شود.

اَشکال دارویی اپی نفرین(Epinephrine)

Injection: 0.1mg/ml, 10ml (As Hydrochloride)
Injection: 1 mg/ml, 2ml (As Acid Tartrate ) or (As Hydrochloride), Disposable Injector
Injection: 1 mg/ml (As Acid Tartrate) or (As Hydrochloride)

نام تجاری دارو

دارو پخش - كارخانه     تولید شده     INJECTION     EPINEPHRINE (DP) 0.01% 10ML AMP
دارو پخش - كارخانه     تولید شده         AMPOULE     EPINEPHRINE (DP) 1MG/1ML AMP
دارو پخش - كارخانه     تولید شده           INJECTION     PERSOCAINE E® 2% CARTRIGE