مانیتول-Mannitol

موارد مصرف مانیتول(Mannitol)

الف) مقدار آزمايشي براي اوليگوري مشهود يا شك به ناكافي بودن عملكرد كليه.
ب) درمان اوليگوري:
پ) جلوگيري از اوليگوري و يا نارسايي حاد كليوي:
ت) ادم و آسيت:
ث) كاهش فشار داخل چشم يا فشار داخل جمجمه :
ج) افزايش ميزان دفع ادرار در موارد مسموميت دارويي.

مکانیسم اثر مانیتول(Mannitol)

اثر ديورتيك: مانيتول فشار اسموتيك مايع حاصل از فيلتراسيون گلومرولي را افزايش مي‌دهد و بازجذب لوله‌اي آب و الكتروليتها را مهار مي‌سازد و در نتيجه ، موجب افزايش دفع ادرار مي‌شود. اين اثر، دفع ادراري بعضي از داروها را نيز افزايش مي‌دهد. از اين اثر براي جلوگيري از اوليگوري يا نارسايي حاد كليوي يا درمان اين حالات هم استفاده مي‌شود. همچنين، درمان با اين دارو براي كاهش فشار داخل جمجمه‌اي يا فشار داخل چشم مؤثر است. زيرا مانيتول از طريق بالا بردن اسمولاليتة پلاسما، انتقال آب به داخل مايعات خارج سلولي را افزايش مي‌دهد.

موارد منع مصرف مانیتول(Mannitol)

بيماران مبتلا به آنوري تثبيت شده كه به مقدار آزمايشي پاسخ نمي‌دهند و بيماران مبتلا به احتقان شديد ريوي، ادم ريوي، نارسايي احتقاني شديد قلب يا از دست رفتن شديد آب بدن (به دليل خطر افزايش بار دستگاه گردش خون )، ادم متابوليك، نارسايي پيشرونده كليوي، خونريزي فعال داخل جمجمه مگر در موارد كرانيوتومي.
موارد احتياط:
الف) قبل از مصرف مانيتول بايد عملكرد طبيعي كليه و ميزان جريان ادرار با مقدار آزمايشي تعيين شود.
ب) وضعيت دستگاه قلبي- عروقي بيمار بايد قبل از مصرف دارو و در طول درمان با آن ارزيابي شود.
پ) افزايش ناگهاني حجم مايعات خارج سلولي ممكن است موجب بروز نارسايي احتقاني قلب شود.
ت) براي درمان ادم مغزي، تجويز مانيتول به صورت بولوس و متناوب بهتر از روش انفوزيون مداوم است، زيرا در حالت دوم احتمال افزايش برگشتي فشار داخل جمجمه وجود خواهد داشت.
ث) در بارداري بايد با احتياط تجويز شود.

عوارض جانبی مانیتول(Mannitol)

اعصاب مركزي: افزايش واجهشي فشار داخل جمجمه 12-8 ساعت بعد از افزايش دفع ادرار ، سردرد، کانفيوژن، درد موضعي، تشنج، تب.
قلبي- عروقي: افزايش گذرا در حجم پلاسمايي طي انفوزيون كه موجب افزايش بار گردش خون، نارسايي احتقاني قلب (CHF) يا ادم ريوي مي‌شود، تاكيكاردي، درد شبه آنژين در قفسه سينه، افت فشار خون در حالت ايستاده، افزايش يا كاهش فشار خون، ترومبوفلبيت.
چشم- بيني: تاري ديد، رينيت.
دستگاه گوارش: تشنگي، تهوع، استفراغ، اسهال، خشكي دهان.
ادراري- تناسلي: احتباس ادرار.
متابوليك: عدم تعادل مايعات و الكتروليتها، مسموميت با آب، از دست رفتن آب.
پوست: كهير، نكروز پوستي.
ساير عوارض: لرز.
توجه: در صورت كاهش مداوم دفع ادرار، افزايش فشار وريد مركزي (CVP) ‌يا بروز علائم دهيدراسيون بافتها يا افزايش بار دستگاه گردش خون، بايد مصرف دارو قطع شود.

تداخل دارویی مانیتول(Mannitol)

مانيتول ممكن است دفع كليوي ليتيم را افزايش و غلظتهاي سرمي ليتيم را كاهش دهد.
مانيتول ممكن است سميت ناشي از ديژيتال را افزايش دهد. سطح سرمي ديگوكسين بايد پايش شود.

مصرف مانیتول(Mannitol) در بارداری

FDA طبقه بندی: C.

مصرف مانیتول(Mannitol) در دوران شیردهی

بي‌ضرري مصرف مانيتول در شيردهي ثابت نشده است.

مقدار مصرف مانیتول(Mannitol)

برای اطلاع از مقدار و نحوه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

هشدارها در مورد مانیتول(Mannitol)

1- اين دارو در بيماران مبتلا به اختلال كار كليه بايد با احتياط فراوان تجويز شود. علائم حياتي (از جمله CVP) هر يک ساعت و نيز مقدار مصرف مايعات و دفع آنها، وزن بيمار، عملكرد كليه، تعادل مايعات و غلظتهاي سديم و پتاسيم سرم و ادرار هر روز بايد پيگيري شود.
2- براي دستيابي به حداكثر كاهش فشار در طول جراحي، بايد دارو را 5/1-1 ساعت قبل از جراحي به بيمار تجويز كرد.
3- مانيتول بايد به صورت تزريق وريدي و از طريق يك فيلتر in line، با مراقبت كامل از نظر جلوگيري از نشت دارو به بافتهاي اطراف رگ، مصرف شود.
4- از مصرف دارو همراه با خون تام خودداري شود، زيرا موجب به هم پيوستگي خوني مي‌شود.
5- محلول مانيتول در درجه حرارت كم معمولاً كريستاليزه مي‌شود. محلولهاي كريستاليزه شده را مي‌توان در ظرف محتوي آب داغ قرار داد و براي حل شدن كريستالها به شدت تكان داد و قبل از مصرف، تا درجه حرارت بدن گرم كرد. محلولهاي حاوي كريستالهاي حل نشده نبايد مصرف شوند.
6- نبايد بيش از يك ليتر مايع اضافه بر برونده ادراري روزانه تجويز شود.

نکات قابل توصیه در مورد مانیتول(Mannitol)

1- حتي در صورت بروز تشنگي يا خشكي دهان ، همان مقدار تعيين شده مايعات توسط پزشك را بنوشيد.
2- به هنگام مصرف مقادير اوليه دارو، وضعيت خود را به آهستگي تغيير دهيد (بخصوص هنگام برخاستن از حالت خوابيده به ايستاده) تا از بروز سرگيجه، به علت افت فشار خون در حالت ايستاده، جلوگيري شود.
3- در صورت بروز درد در قفسه سينه يا ساق پاها، تنگي نفس يا آپنه، فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
مصرف در سالمندان: بيماران سالخورده و ناتوان ممكن است به مراقبتهاي شديد و مقادير مصرف كمتر احتياج داشته باشند. دفع بيش از حد ادرار موجب افزايش دهيدراسيون و در نتيجه كمي حجم و نيز كمي پتاسيم و سديم خون مي‌شود.
مصرف در كودكان: مقدار مصرف اين دارو در كودكان كوچكتر از 12 سال تعيين نشده است.

اَشکال دارویی مانیتول(Mannitol)

Injection, Solution: 10%, 20%

نام تجاری دارو

فرآورده هاي تزريقي داروئي ايران     تولید شده      Injectable Solution (Infusion)     MANNITOL 10% (IPP) 500ML INF P-BOTTLE
فرآورده هاي تزريقي داروئي ايران     تولید شده                                  Injectable Solution (Infusion)     MANNITOL 10% 0.5L INF
فرآورده هاي تزريقي داروئي ايران     تولید شده      Injectable Solution (Infusion)     MANNITOL 20% (IPP) 500ML INF P-BOTTLE
فرآورده هاي تزريقي داروئي ايران     تولید شده                                  Injectable Solution (Infusion)     MANNITOL 20% 0.5L INF
ثامن     تولید شده                                                          500ml Bot                               Mannitol